Podobno tylko ok. 10 proc. ludzi ma prawidłową przemianę materii, 20 proc przyspieszoną, a aż 70 proc. populacji - spowolnioną. Zdaniem biochemików nasz metabolizm jest uwarunkowany genetycznie, ale ma niego wpływ także dieta oraz styl życia, dlatego można w pewnym zakresie wpływać na swoją przemianę materii, niestety zarówno pozytywnie, jak i negatywnie. Dlatego nawet osoby, u których metabolizm jest prawidłowy powinny zwracać uwagę na to, co jedzą i jaki prowadzą tryb życia, aby nie zepsuć jego właściwego tempa.
Jak przyspieszyć metabolizm?
Odpowiednie postępowanie może zrównoważyć przemianę materii i w zależności od potrzeb - albo ją spowolnić albo przyspieszyć. Skutkami nieprawidłowej przemiany materii może być złe trawienie, zaparcia, ociężałość, brak energii, nadmierna senność lub przeciwnie - bezsenność. Osoby o spowolnionym metabolizmie, które podejmą trud jego przyspieszenia mogą nie tylko w efekcie stracić kilka zbędnych kilogramów, ale także podnieść odporność organizmu, pozyskać więcej energii życiowej i uniknąć wielu groźnych chorób (m.in. nowotwory, otyłość, choroby serca i układu krwionośnego).
- Dieta. Należy jadać mniej tłuszczów i węglowodanów, białego pieczywa, makaronów, ziemniaków, mięsa i słodyczy a więcej owoców, warzyw, razowego chleba i kasz - są to produkty będące świetnym źródłem błonnika, znacznie lepszym niż np. otręby, które także są polecane, jednak należy je spożywać z umiarem (max. 3 łyżki dziennie). Organizm potrzebuje dziennie ok. 25-40 g błonnika. Dla przykładu: 100 g muesli owocowego zawiera 10 g błonnika, brązowy ryż 9 g, razowy chleb i kasza 6 g, a groch lub fasola 15 g.Dzień najlepiej jest zaczynać od szklanki ciepłej wody z dodatkiem soku z połówki cytryny lub od ciepłej herbaty (np. zielonej), dzięki temu jelita rozkurczają się i "budzą się" do działania. Codziennie na śniadanie warto jadać dodatkowo świeże owoce, a wieczorem przed snem pamiętać o zjedzeniu jednego jabłka (najlepiej ze skórką). Jeśli chodzi o posiłki powinno się jadać częściej a mniej. Nie można oczywiście zapominać o wodzie, która jest niezbędna do prawidłowego trawienia, uzupełniamy ją w organizmie pijąc wodę mineralną, soki owocowe lub herbaty (tu warta polecenia jest czerwona herbata pobudzająca procesy trawienne, perystaltykę jelit i pomagająca w utracie nadmiaru tkanki tłuszczowej). Od czasu do czasu można także napić się kawy, która podnosi ciśnienie krwi, a tym samym przyspiesza przemianę materii, jednak ze względu na zdrowie i to, że kawa niepotrzebnie pobudza apetyt, z ilością tego czarnego napoju nie należy przesadzać. Sam proces trawienia wspomagają także przyprawy (majeranek, kminek) oraz czosnek, cebula i korzeń pietruszki, dlatego warto dodawać je do potraw.
- Ruch. Aktywność fizyczna poprawia metabolizm i perystaltykę jelit. Najlepszą formą ruchu w tym przypadku są jak najczęstsze spacery (intensywny marsz) oraz proste ćwiczenia na mięśnie brzucha (polepszają działanie jelit). Dobrym wyjściem jest także aerobik i pływanie.
- Środki pomocnicze. Polacy dość często i zbyt chętnie sięgają po środki przeczyszczające, nie jest to jednak rozsądne, ponieważ pomagają one jedynie doraźnie, nie likwidują przyczyn, a poza tym rozleniwiają jelita i z czasem tylko pogarszają problem. Wraz z upływem czasu jelita wymagają coraz większych dawek tych środków aż w końcu środek przeczyszczający przestaje w ogóle skutkować, ponieważ jelita przyzwyczajają się do niego i przestają same przesuwać pokarm, oczekując na wspomaganie. Lepsze jest więc w tym przypadku jedzenie suszonych owoców, częsta aktywność fizyczna oraz wspomniana już szklanka ciepłej wody zaraz po wstaniu z łóżka.
Prawidłowa i przyspieszona przemiana materii
Osoby z szybkim metabolizmem mogą spróbować spowolnić go spożywając więcej pokarmów bogatych w białko, ponieważ jest to składnik, który spala się stosunkowo wolno, zwłaszcza w porównaniu z węglowodanami. Posiadając szybką przemianę materii powinno się szczególnie unikać stresu, który nie tylko zaburza metabolizm, ale może też być przyczyną wielu innych dolegliwości, a nawet chorób.
Osoby z prawidłową przemianą materii mają sporo szczęścia, ale i one powinny pamiętać o odpowiedniej diecie i ruchu, by równowagę tę zachować na lata. W przeciwnym razie może ona ulec zachwianiu przez źle zbilansowaną dietę i skłonić się ku jednej lub drugiej stronie. Trzeba dobrze przyjrzeć się sobie i wybadać ku której grupie skłania się nasz organizm, czy przemiana materii ma czasem tendencję do spowalniania czy przyspieszania, a następnie postępować zgodnie ze wskazówkami przeznaczonymi dla danej grupy.
Próbując regulować lub utrzymać tempo swojej przemiany materii, warto pamiętać o tych kilku podstawowych radach:
- Posiłki powinny być spożywane często (ok. 5 dziennie), ale w małych ilościach. Pozwala to na utrzymanie poziomu cukru we krwi na w miarę stałym poziomie.
- Należy spożywać jak najwięcej nieprzetworzonych, naturalnych produktów, warzyw i owoców.
- Organizm potrzebuje ok. 2 litrów wody dziennie. Zapotrzebowanie na nią w połowie pokrywamy wodą zawartą w pokarmach, ale resztę trzeba po prostu wypić (woda mineralna, soki owocowe, herbatki owocowe i ziołowe). Woda jest niezwykle ważna, już 3-procentowy spadek jej poziomu w organizmie powoduje zaburzenia metabolizmu.
Powinno się jeść jak najmniej białej mąki, ponieważ pokarmy bogate w gluten także mogą powodować zaburzenia metabolizmu.