Podczas intensywnego treningu lub innej dużej aktywności fizycznej następuje nadmierne pocenie się i utrata wody z organizmu. Czym wyrównać niedobór płynów w organizmie? Czy w takich wypadkach sięgnąć po wodę, czy po soki owocowe? A może po napoje energetyzujące lub izotoniki?
Człowiek poci się zawsze, nawet zimą, pozbycie się w ten sposób już 1 litra wody może spowodować zaburzenie pracy organizmu. Najwięcej wody tracimy podczas upałów lub intensywnego wysiłku fizycznego, kiedy to organizm, starając się obniżyć rosnącą temperaturę, uwalnia wodę w postaci potu na powierzchnię ciała. Wraz z wodą człowiek traci również minerały, witaminy i węglowodany. Ubytek minerałów może z kolei powodować szybsze i zwiększone wydzielanie się kwasu mlekowego, a ten - bóle mięśni (tzw. zakwasy). Ale nie tylko, ubytek wody i minerałów powoduje też szybsze męczenie się i znaczne obniżenie zdolności wykonywania wysiłku. Jeśli więc chce się nie tylko nie zaszkodzić organizmowi, ale i zachować dobrą formę podczas treningu do końca, trzeba pamiętać o uzupełnianiu wody w organizmie.
Izotoniki – napoje dla aktywnych
Najbardziej znaną metodą zaspokajania pragnienia i uzupełniania ubytku wody podczas intensywnego treningu jest picie wody mineralnej lub soków owocowych. Jednak ani jedno, ani drugie rozwiązanie nie jest do końca dobre dla osób uprawiających sport. Optymalne dla organizmu są napoje o takim samym stężeniu jak płyny ustrojowe. Niestety, soki zazwyczaj są hipertoniczne (gęstsze), a woda hipotoniczna (rzadsza). W ten sposób, gdy pijemy sok organizm najpierw musi zabrać komórkom trochę wody, by go rozcieńczyć, pijąc wodę - zmuszamy organizm do czerpania z siebie minerałów. Pierwsza sytuacja powoduje, że organizm dłużej dochodzi do równowagi, a druga zaburza chwilowo równowagę elektrolitową. Inaczej jest w przypadku napojów izotonicznych, które mają takie samo stężenie jak płyny ustrojowe. Uzupełniają one niedobór wody, minerałów i witamin znacznie lepiej i szybciej, niż woda mineralna i soki owocowe. Izotoniki dostarczają też energii z odpowiednio zestawionych węglowodanów, dzięki temu pozwalają utrzymać również równowagę energetyczną organizmu bez jego nadmiernego obciążenia. Trzeba jednak pamiętać, że izotoniki nie pobudzają (tę funkcję spełniają energetyzery), a jedynie zapewniają równowagę elektrolitową i energetyczną. Na polskim rynku jest dość sporo różnych napojów izotonicznych, posiadają one różne smaki i ceny. Różnią się także dostępnością, jedne można kupić w sklepach spożywczych, inne sprzedawane są raczej w hipermarketach lub przez sklepy internetowe, a jeszcze inne można dostać tylko w specjalistycznych sklepach. Z najczęściej spotykanych na polskim rynku izotoników można wymienić: Isostar (firmy Alima-Gerber), Izo Plus, Izomax, Power Surge, Powerade (firmy Coca-Cola, napój ten ma niższą wartość energetyczną, dlatego może być stosowany przez osoby ćwiczące i jednocześnie dbające o szczupłą linię).
Energetyzery – stymulują umysł i ciało
Napoje energetyzujące nie nadają się jako sposób na uzupełnianie płynów podczas intensywnego wysiłku fizycznego. Energetyzery mają inne przeznaczenie. Napoje te (choć energetyzery występują także w postaci tabletek) zawierają zazwyczaj sporo kofeiny, tauryny lub inne składniki o podobnym działaniu, które pobudzają ośrodkowy układ nerwowy, podnoszą ciśnienie krwi, a ta dostarcza do komórek więcej tlenu i substancji odżywczych. Dzięki temu napoje te zmuszają na krótka metę organizm do intensywniejszego działania, pobudzają jego naturalne siły.
A jak dokładnie działają ich główne składniki? Kofeina ma działanie pobudzające, stymuluje mózg i pracę serca, zwiększa ciśnienie krwi. Tauryna z kolei zmniejsza wydzielanie serotoniny i powoduje, że organizm mniej odczuwa zmęczenie, dzięki czemu pozwala mu dłużej pracować. Guarana, która zawiera kofeinę, polepsza koncentrację i wydolność organizmu, a glukoza (cukier prosty) dostarcza energii jako główny materiał energetyczny.
Napoje energetyzujące można stosować w wyjątkowych sytuacjach. Pomagają na kilka godzin ciału i umysłowi, bywają pomocne np. podczas egzaminu lub długiej jazdy samochodem. Gdy organizm jest wyczerpany konieczny jest sen, choćby krótka drzemka, napój energetyzujący nie jest w tym przypadku dobrym pomysłem. Energetyzery nie powodują fizycznych uzależnień, ale mogą powodować skutki uboczne, takie jak bóle głowy, znaczny wzrost ciśnienia krwi, przyspieszenie akcji serca i bezsenność. Trzeba pamiętać, że nie powinno się przyjmować więcej niż 300 mg kofeiny dziennie (ok. 3 filiżanki kawy), ponieważ może to spowodować właśnie te niepożądane efekty. W polskich sklepach można spotkać m.in. takie energetyzery jak: Red Bull, 100 Watt, Ultra Mint, Burn, lub tabletki musujące Vigor Energy, Plusssz Active, z których otrzymuje się napój.